BIRINCI KISIM
Amaç, Kapsam, Tanimlar
Amaç
Madde 1- Bu Kanunun amaci, kamu yararina uygun olarak tüketicinin
saglik ve güvenligi ile ekonomik çikarlarini koruyucu, aydinlatici,
egitici, zararlarini tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasini
saglayici önlemleri almak ve tüketicilerin kendilerini koruyucu
girisimlerini özendirmek ve bu konudaki politikalarin olusturulmasinda
gönüllü örgütlenmeleri tesvik etmeye iliskin hususlari düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Kanun, birinci maddede belirtilen amaçlarla mal ve hizmet
piyasalarinda tüketicinin taraflardan birini olusturdugu her türlü
tüketici islemini kapsar.
Tanimlar
Madde 3 - Bu Kanunun uygulamasinda;
a) Bakanlik: Sanayi ve Ticaret Bakanligini,
b) Bakan: Sanayi ve Ticaret Bakanini,
c) Mal: Alis-verise konu olan tasinir esyayi, konut ve tatil amaçli
tasinmaz mallari ve elektronik ortamda kullanilmak üzere hazirlanan
yazilim, ses, görüntü ve benzeri gayri maddi mallari,
d) Hizmet: Bir ücret veya menfaat karsiliginda yapilan mal saglama disindaki her türlü faaliyeti,
e) Tüketici: Bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla
edinen, kullanan veya yararlanan gerçek ya da tüzel kisiyi,
f)
Satici: Kamu tüzel kisileri de dahil olmak üzere ticari veya mesleki
faaliyetleri kapsaminda tüketiciye mal sunan gerçek veya tüzel kisileri,
g) Saglayici: Kamu tüzel kisileri de dahil olmak üzere ticari veya
mesleki faaliyetleri kapsaminda tüketiciye hizmet sunan gerçek veya
tüzel kisileri,
h) Tüketici islemi: Mal veya hizmet piyasalarinda tüketici ile satici-saglayici arasinda yapilan her türlü hukuki islemi,
i) Imalatçi-Üretici: Kamu tüzel kisileri de dahil olmak üzere
tüketiciye sunulmus olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya
hizmetlerin hammaddelerini yahut ara mallarini üretenler ile mal üzerine
kendi ayirt edici isaretini, ticari markasini veya unvanini koyarak
satisa sunanlari,
j) Ithalatçi: Kamu tüzel kisileri de dahil olmak
üzere tüketiciye sunulmus olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya
hizmetlerin hammaddelerini yahut ara mallarini yurt disindan getirerek
satisa sunan gerçek veya tüzel kisiyi,
k) Kredi veren: Mevzuatlari
geregi tüketicilere nakit kredi vermeye yetkili olan banka, özel finans
kurulusu ve finansman sirketlerini,
l) Reklam veren: Ürettigi ya da
pazarladigi malin/hizmetin tanitimini yaptirmak, satisini artirmak veya
imajini yaratip güçlendirmek amaciyla hazirlattigi, içinde firmasinin
ya da mal/hizmet markasinin yer aldigi reklamlari yayinlatan, dagitan ya
da baska yollarla sergileyen gerçek ya da tüzel kisiyi,
m)
Reklamci: Ticari reklam ve ilânlari reklam verenin duydugu ihtiyaç
dogrultusunda hazirlayan ve reklam veren adina yayinlanmasina aracilik
eden ticari iletisim uzmani gerçek ya da tüzel kisiyi,
n) Mecra
kurulusu: Ticari reklam veya ilâni hedef kitleye ulastiran iletisim
kanallarinin ya da her türlü aracin sahibi, isleticisi veya kiralayicisi
olan gerçek veya tüzel kisiyi,
o) Teknik düzenleme: Bir ürünün ve
hizmetin, ilgili idari hükümler de dahil olmak üzere, özellikleri,
isleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol,
ambalajlama, isaretleme, etiketleme ve uygunluk degerlendirilmesi
islemleri hususlarindan biri veya birkaçini belirten ilgili Bakanlik
tarafindan Resmi Gazetede yayimlanarak mecburi uygulamaya konulan
standartlar dahil olmak üzere uyulmasi zorunlu olan her türlü
düzenlemeyi,
p) Tüketici örgütleri: Tüketicinin korunmasi amaciyla kurulan dernek, vakif veya bunlarin üst kuruluslarini, Ifade eder .
IKINCI KISIM
Tüketicinin Korunmasi ve Aydinlatilmasi
Ayipli mal
Madde 4- Ambalajinda, etiketinde, tanitma ve kullanma kılavuzunda ya da
reklam ve ilânlarinda yer alan veya satici tarafindan bildirilen veya
standardinda veya teknik düzenlemesinde tespit edilen nitelik veya
niteligi etkileyen niceligine aykiri olan ya da tahsis veya kullanim
amaci bakimindan degerini veya tüketicinin ondan bekledigi faydalari
azaltan veya ortadan kaldiran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler
içeren mallar, ayipli mal olarak kabul edilir.
Tüketici, malin
teslimi tarihinden itibaren otuz gün içerisinde ayibi saticiya
bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda, bedel iadesini de içeren
sözlesmeden dönme, malin ayipsiz misliyle degistirilmesi veya ayip
oraninda bedel indirimi ya da ücretsiz onarim isteme haklarina sahiptir.
Satici, tüketicinin tercih ettigi bu talebi yerine getirmekle
yükümlüdür. Tüketici bu seçimlik haklarindan biri ile birlikte ayipli
malin neden oldugu ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan ve/veya
kullanimdaki diger mallarda zarara neden olan hallerde
imalatçi-üreticiden tazminat isteme hakkina da sahiptir.
I
malatçi-üretici, satici, bayi, acente, ithalatçi ve 10 uncu maddenin
besinci fikrasina göre kredi veren ayipli maldan ve tüketicinin bu
maddede yer alan seçimlik haklarindan dolayi müteselsilen sorumludur.
Ayipli malin neden oldugu zarardan dolayi birden fazla kimse sorumlu
oldugu takdirde bunlar müteselsilen sorumludurlar. Satilan malin ayipli
oldugunun bilinmemesi bu sorumlulugu ortadan kaldirmaz.
Bu
madde ile ayiba karsi sorumlu tutulanlar, ayiba karsi daha uzun bir süre
ile sorumluluk üstlenmemislerse, ayipli maldan sorumluluk, ayip daha
sonra ortaya çikmis olsa bile malin tüketiciye teslimi tarihinden
itibaren iki yillik zamanasimina tabidir. Bu süre konut ve tatil amaçli
tasinmaz mallarda bes yildir. Ayipli malin neden oldugu her türlü
zararlardan dolayi yapilacak talepler ise üç yillik zamanasimina
tabidir. Bu talepler zarara sebep olan malin piyasaya sürüldügü günden
baslayarak on yil sonra ortadan kalkar. Ancak, satilan malin ayibi,
tüketiciden saticinin agir kusuru veya hile ile gizlenmisse zamanasimi
süresinden yararlanilamaz.
Ayipli malin neden oldugu
zararlardan sorumluluga iliskin hükümler disinda, ayipli oldugu
bilinerek satin alinan mallar hakkinda yukaridaki hükümler uygulanmaz.
Satisa sunulacak ayipli mal üzerine ya da ambalajina, imalatçi veya
satici tarafindan tüketicinin kolaylikla okuyabilecegi sekilde
"özürlüdür" ibaresini içeren bir etiket konulmasi zorunludur. Yalnizca
ayipli mal satilan veya bir kat ya da reyon gibi bir bölümü sürekli
olarak ayipli mal satisina, tüketicinin bilebilecegi sekilde tahsis
edilmis yerlerde bu etiketin konulma zorunlulugu yoktur. Malin ayipli
oldugu hususu, tüketiciye verilen fatura, fis veya satis belgesi
üzerinde gösterilir.
Güvenli olmayan mallar, piyasaya
özürlüdür etiketiyle dahi arz edilemez. Bu ürünlere, 4703 sayili
Ürünlere Iliskin Teknik Mevzuatin Hazirlanmasi ve Uygulanmasina Dair
Kanun hükümleri uygulanir.
Bu hükümler, mal satisina iliskin her türlü tüketici isleminde de uygulanir.
Ayıplı hizmet
Madde 4/A- Saglayici tarafindan bildirilen reklam ve ilânlarinda veya
standardinda veya teknik kuralinda tespit edilen nitelik veya niteligi
etkileyen niceligine aykiri olan ya da yararlanma amaci bakimindan
degerini veya tüketicinin ondan bekledigi faydalari azaltan veya ortadan
kaldiran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren hizmetler,
ayipli hizmet olarak kabul edilir.
Tüketici, hizmetin ifa
edildigi tarihten itibaren otuz gün içerisinde bu ayibi saglayiciya
bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda, sözlesmeden dönme, hizmetin
yeniden görülmesi veya ayip oraninda bedel indirimi haklarina sahiptir.
Tüketicinin sözlesmeyi sona erdirmesi, durumun geregi olarak hakli
görülemiyorsa, bedelden indirim ile yetinilir. Tüketici, bu seçimlik
haklarindan biri ile birlikte 4 üncü maddede belirtilen sartlar
çerçevesinde tazminat da isteyebilir. Saglayici, tüketicinin seçtigi bu
talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
Saglayici, bayi, acente
ve 10 uncu maddenin besinci fikrasina göre kredi veren, ayipli hizmetten
ve ayipli hizmetin neden oldugu her türlü zarardan ve tüketicinin bu
maddede yer alan seçimlik haklarindan dolayi müteselsilen sorumludur.
Sunulan hizmetin ayipli oldugunun bilinmemesi bu sorumlulugu ortadan
kaldirmaz.
Daha uzun bir süre için garanti verilmemis ise,
ayip daha sonra ortaya çikmis olsa bile ayipli hizmetten dolayi
yapilacak talepler hizmetin ifasindan itibaren iki yillik zamanasimina
tabidir. Ayipli hizmetin neden oldugu her türlü zararlardan dolayi
yapilacak talepler ise üç yillik zamanasimina tabidir. Ancak, sunulan
hizmetin ayibi, tüketiciden saglayicinin agir kusuru veya hile ile
gizlenmisse zamanasimi süresinden yararlanilamaz.
Ayipli
hizmetin neden oldugu zararlardan sorumluluga iliskin hükümler disinda,
ayipli oldugu bilinerek edinilen hizmetler hakkinda yukaridaki hükümler
uygulanmaz.
Bu hükümler, hizmet saglamaya iliskin her türlü tüketici isleminde de uygulanir.
Satistan kaçinma
Madde 5- Üzerinde "numunedir" veya "satilik degildir" ibaresi
bulunmayan bir malin; ticarî bir kurulusun vitrininde, rafinda veya
açikça görülebilir herhangi bir yerinde teshir edilmesi halinde satici
bu mallarin satisindan kaçinamaz.
Hizmet saglamada da hakli bir sebep olmaksizin kaçinilamaz.
Aksine bir teamül, ticarî örf veya adet yoksa, satici bir mal veya
hizmetin satisini o mal veya hizmetin kendisi tarafindan belirlenen
miktar, sayi veya ebat gibi kosullara ya da baska bir mal veya hizmetin
satin alinmasina bagli kilamaz.
Diger mal satisi ve hizmet saglama sözlesmelerinde de bu hüküm uygulanir.
Sözlesmelerdeki haksiz sartlar
Madde 6- Satici veya saglayicinin tüketiciyle müzakere etmeden, tek
tarafli olarak sözlesmeye koydugu, taraflarin sözlesmeden dogan hak ve
yükümlülüklerinde iyi niyet kuralina aykiri düsecek biçimde tüketici
aleyhine dengesizlige neden olan sözlesme kosullari haksiz sarttir.
Taraflardan birini tüketicinin olusturdugu her türlü sözlesmede yer alan haksiz sartlar tüketici için baglayici degildir.
Eger bir sözlesme sarti önceden hazirlanmissa ve özellikle standart
sözlesmede yer almasi nedeniyle tüketici içerigine etki edememisse, o
sözlesme sartinin tüketiciyle müzakere edilmedigi kabul edilir.
Sözlesmenin bütün olarak degerlendirilmesinden, standart sözlesme
oldugu sonucuna varilirsa, bu sözlesmedeki bir sartin belirli
unsurlarinin veya münferit bir hükmünün müzakere edilmis olmasi,
sözlesmenin kalan kismina bu maddenin uygulanmasini engellemez.
Bir satici veya saglayici, bir standart sartin münferiden tartisildigini ileri sürüyorsa, bunu ispat yükü ona aittir.
6/A, 6/B, 6/C, 7, 9, 9/A, 10, 10/A ve 11/A maddelerinde yazili olarak
düzenlenmesi öngörülen tüketici sözlesmeleri en az oniki punto ve koyu
siyah harflerle düzenlenir ve sözlesmede bulunmasi gereken sartlardan
bir veya birkaçinin bulunmamasi durumunda eksiklik sözlesmenin
geçerliligini etkilemez. Bu eksiklik satici veya saglayici tarafindan
derhal giderilir.
Bakanlik standart sözlesmelerde yer alan
haksiz sartlarin tespit edilmesine ve bunlarin sözlesme metninden
çikartilmasinin saglanmasina iliskin usul ve esaslari belirler.
Taksitle satis
Madde 6/A- Taksitle satis, satim bedelinin en az iki taksitle ödendigi
ve malin veya hizmetin sözlesmenin düzenlendigi anda teslim veya ifa
edildigi satim türüdür.
Taksitle satis sözlesmesinin yazili
sekilde yapilmasi zorunludur. Sözlesmede bulunmasi gereken asgari
kosullar asagida gösterilmistir:
a) Tüketicinin ve satici veya saglayicinin isim, unvan, açik adresleri ve varsa erisim bilgileri,
b) Malin veya hizmetin Türk Lirasi olarak vergiler dahil pesin satis fiyati,
c) Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek Türk Lirasi olarak toplam satis fiyati,
d) Faiz miktari, faizin hesaplandigi yillik oran ve sözlesmede
belirlenen faiz oraninin yüzde otuz fazlasini geçmemek üzere gecikme
faizi orani,
e) Pesinat tutari,
f) Ödeme plani,
g) Borçlunun temerrüde düsmesinin hukuki sonuçlari.
Satici veya saglayici, bu bilgilerin sözlesmede yer almasini saglamak
ve taraflar arasinda akdedilen sözlesmenin bir nüshasini tüketiciye
vermekle yükümlüdür. Sözlesmeden ayri olarak kiymetli evrak niteliginde
senet düzenlenecekse, bu senet, her bir taksit ödemesi için ayri ayri
olacak sekilde ve sadece nama yazili olarak düzenlenir. Aksi takdirde,
kambiyo senedi geçersizdir.
Taksitle satislarda; tüketici,
borçlandigi toplam miktari önceden ödeme hakkina sahiptir. Tüketici ayni
zamanda, bir taksit miktarindan az olmamak sartiyla bir veya birden
fazla taksit ödemesinde bulunabilir. Her iki durumda da satici, ödenen
miktara göre gerekli faiz indirimini yapmakla yükümlüdür.
Satici veya saglayici, taksitlerden birinin veya birkaçinin ödenmemesi
halinde kalan borcun tümünün ifasini talep etme hakkini sakli tutmussa,
bu hak; ancak saticinin veya saglayicinin bütün edimlerini ifa etmis
olmasi durumunda ve tüketicinin birbirini izleyen en az iki taksidi
ödemede temerrüde düsmesi ve ödenmeyen taksit toplaminin satis bedelinin
en az onda biri olmasi halinde kullanilabilir. Ancak saticinin veya
saglayicinin bu hakkini kullanabilmesi için en az bir hafta süre vererek
muacceliyet uyarisinda bulunmasi gerekir.
Sözlesme sartlari tüketici aleyhine hiçbir sekilde degistirilemez.
Devre tatil
Madde 6/B- Devre tatil sözlesmeleri, en az üç yil süre için yapilan ve
bu süre zarfinda yil içinde, belirli veya belirlenebilecek ve bir
haftadan az olmayacak bir dönem için bir veya daha fazla sayidaki
tasinmazin kullanim hakkinin devri ya da devri taahhüdünü içeren ve bir
nüshasinin tüketiciye verilmesi zorunlu, yazili sözlesme ya da
sözlesmeler grubudur.
Devre tatil sözlesmelerine iliskin usul ve esaslari Bakanlik belirler.
Paket tur
Madde 6/C- Paket tur sözlesmeleri; ulastirma, konaklama ve bunlara
yardimci sayilmayan diger turistik hizmetlerin en az ikisinin birlikte,
her seyin dahil oldugu fiyatla satilan veya satis taahhüdü yapilan ve
hizmeti yirmidört saatten uzun bir süreyi kapsayan veya gecelik
konaklamayi içeren ve bir nüshasinin tüketiciye verilmesi zorunlu,
önceden düzenlenmis yazili sözlesmelerdir.
Paket tur sözlesmelerine iliskin usul ve esaslari Bakanlik belirler.
Kampanyalı Satış
Madde 7- Kampanyali satis, gazete, radyo, televizyon ilâni ve benzeri
yollarla tüketiciye duyurularak düzenlenen kampanyalara istirakçi kabul
edilmesi ve malin veya hizmetin daha sonra teslim veya ifa edilmesi
suretiyle yapilan satimdir.
Kampanyali satislar Bakanligin
izni ile yapilir. Bakanlik hangi tür satislarin izne tabi olacagini, ön
ödeme, taksit miktari, teslim süresi, üretici firma garantisi,
yatirilacak teminat ile kampanyali satislarda uyulmasi gereken usul ve
esaslari tespit eder.
Ilan ve taahhüt edilen mal veya hizmetin
teslimatinin veya ifasinin hiç ya da geregi gibi yapilmamasi durumunda,
satici, saglayici, bayi, acente, imalatçi-üretici, ithalatçi ve 10 uncu
maddenin besinci fikrasina göre kredi veren müteselsilen sorumludur.
Tüketici kampanyadan ayrilmaya karar verdikten sonra kampanyayi
düzenleyen, mal veya hizmetin tüketiciye teslim tarihini geçmemek
sartiyla tüketicinin o ana kadar ödedigi tüm bedeli ödemekle yükümlüdür.
Kampanyayi düzenleyen, kampanyali satislarda düzenlenecek
yazili sözlesmede, 6/A maddesinin ikinci fikrasinda belirtilen bilgilere
ek olarak "kampanya bitis tarihi" ve "mal veya hizmetin teslim veya
yerine getirilme tarih ve sekli"ne iliskin bilgileri de içeren
sözlesmenin bir nüshasini tüketiciye vermek zorundadir.
Sözlesmede aksi kararlastirilmadikça, ön ödeme tutari, mal veya hizmetin satis bedelinin yüzde kirkindan fazla olamaz.
Kampanyali satislarda malin teslim ya da hizmetin ifa süresi on iki ayi
asamaz. Konut ve tatil amaçli tasinmaz mallar için bu süre otuz aydir.
Tüketicinin ödemeye iliskin tüm edimlerini yerine getirmesi durumunda,
malin teslimi ya da hizmetin ifasi, ödemenin bitimini takiben en geç bir
ay içinde yapilmak zorundadir.
Kampanyali taksitle satislarda 6/A maddesi hükümleri de uygulanir.
Kapıdan satış
Madde 8- Kapidan satis; isyeri, fuar, panayir gibi satis mekanlari disinda yapilan satimlardir.
Bakanlik, kapidan satis yapacaklarda aranilacak nitelikleri, bu Kanuna
tabi olan ve olmayan kapidan satislari ve kapidan satislara iliskin
uygulama usul ve esaslarini belirler.
Bu tür satislarda;
tüketici, teslim aldigi tarihten itibaren yedi gün içinde mali kabul
etmekte veya hiçbir gerekçe göstermeden ve hiçbir yükümlülük altina
girmeden reddetmekte serbesttir. Hizmetlerin satiminda ise bu süre,
sözlesmenin imzalandigi tarihten itibaren baslar. Bu süre dolmadan
satici veya saglayici, kapidan satis islemine konu mal veya hizmet
karsiliginda tüketiciden herhangi bir isim altinda ödeme yapmasini veya
borç altina sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez. Satici, cayma
bildirimi kendisine ulastigi andan itibaren yirmi gün içerisinde mali
geri almakla yükümlüdür.
Tüketici, malin mutat kullanimi sebebiyle meydana gelen degisiklik ve bozulmalarindan sorumlu degildir.
Taksitle yapilan kapidan satislarda 6/A maddesi, kampanyali kapidan satislarda 7 nci madde hükümleri ayrica uygulanir.
Kapidan satislarda saticinin ve saglayicinin yükümlülügü
Madde 9- Kapidan satis sözlesmelerinde, sözlesmede bulunmasi gereken
diger unsurlara ilave olarak mal veya hizmetin nitelik ve niceligine
iliskin açiklayici bilgiler, cayma bildiriminin yapilacagi açik adres ve
en az on alti punto ve koyu siyah harflerle yazilmis asagidaki ibare
yer almak zorundadir:
Tüketicinin hiçbir hukuki ve cezai
sorumluluk üstlenmeksizin ve hiçbir gerekçe göstermeksizin teslim aldigi
veya sözlesmenin imzalandigi tarihten itibaren yedi gün içerisinde mali
veya hizmeti reddederek sözlesmeden cayma hakkinin var oldugunu ve
cayma bildiriminin satici/saglayiciya ulasmasi tarihinden itibaren mali
geri almayi taahhüt ederiz.
Tüketici, sahip oldugu haklarinin
da yazili bulundugu sözlesmeyi imzalar ve kendi el yazisi ile tarihini
yazar. Satici veya saglayici, bu bilgilerin sözlesmede yer almasini
saglamak ve taraflar arasinda akdedilen sözlesmenin bir nüshasini
tüketiciye vermekle yükümlüdür.
Bu madde hükümlerine göre
düzenlenmis bir sözlesmenin ve malin tüketiciye teslim edildigini ispat
saticiya veya saglayiciya aittir. Aksi takdirde, tüketici cayma hakkini
kullanmak için yedi günlük süre ile bagli degildir.
Mesafeli sözlesmeler
Madde 9/A- Mesafeli sözlesmeler; yazili, görsel, telefon ve elektronik
ortamda veya diger iletisim araçlari kullanilarak ve tüketicilerle karsi
karsiya gelinmeksizin yapilan ve malin veya hizmetin tüketiciye aninda
veya sonradan teslimi veya ifasi kararlastirilan sözlesmelerdir.
Mesafeli satis sözlesmesinin akdinden önce, ayrintilari Bakanlikça
çikarilacak tebligle belirlenecek bilgilerin tüketiciye verilmesi
zorunludur. Tüketici, bu bilgileri edindigini yazili olarak teyit
etmedikçe sözlesme akdedilemez. Elektronik ortamda yapilan sözlesmelerde
teyid islemi, yine elektronik ortamda yapilir.
Satici ve
saglayici, tüketicinin siparisi kendisine ulastigi andan itibaren otuz
gün içerisinde edimini yerine getirir. Bu süre, tüketiciye daha önceden
yazili olarak bildirilmek kosuluyla en fazla on gün uzatilabilir.
Satici veya saglayici elektronik ortamda tüketiciye teslim edilen gayri
maddî mallarin veya sunulan hizmetlerin teslimatinin ayipsiz olarak
yapildigini ispatla yükümlüdür.
Cayma hakki süresince
sözlesmeye konu olan mal veya hizmet karsiliginda tüketiciden herhangi
bir isim altinda ödeme yapmasinin veya borç altina sokan herhangi bir
belge vermesinin istenemeyecegine iliskin hükümler disinda kapidan
satislara iliskin hükümler mesafeli sözlesmelere de uygulanir.
Satici veya saglayici cayma bildiriminin kendisine ulastigi tarihten
itibaren on gün içinde almis oldugu bedeli, kiymetli evraki ve
tüketiciyi bu hukukî islemden dolayi borç altina sokan her türlü belgeyi
iade etmek ve yirmi gün içerisinde de mali geri almakla yükümlüdür.
Tüketici kredisi
Madde 10 - Tüketici kredisi, tüketicilerin bir mal veya hizmet edinmek
amaciyla kredi verenden nakit olarak aldiklari kredidir. Tüketici
kredisi sözlesmesinin yazili olarak yapilmasi ve bu sözlesmenin bir
nüshasinin tüketiciye verilmesi zorunludur. Taraflar arasinda akdedilen
sözlesmede öngörülen kredi sartlari, sözlesme süresi içerisinde tüketici
aleyhine degistirilemez.
Sözlesmede;
a) Tüketici kredisi tutari,
b) Faiz ve diger unsurlarla birlikte toplam borç tutari,
c) Faizin hesaplandigi yillik oran,
d) Ödeme tarihleri, anapara, faiz, fon ve diger masraflarin ayri ayri belirtildigi ödeme plani,
e) Istenecek teminatlar,
f) Akdi faiz oraninin yüzde otuz fazlasini geçmemek üzere gecikme faizi orani,
g) Borçlunun temerrüde düsmesinin hukuki sonuçlari,
h) Kredinin vadesinden önce kapatilmasina iliskin sartlar,
i) Kredinin yabanci para birimi cinsinden kullandirilmasi durumunda,
geri ödemeye iliskin taksitlerin ve toplam kredi tutarinin
hesaplanmasinda, hangi tarihteki kurun dikkate alinacagina iliskin
sartlar, yer alir.
Kredi veren, taksitlerden birinin veya
birkaçinin ödenmemesi halinde kalan borcun tümünün ifasini talep etme
hakkini sakli tutmussa, bu hak; ancak kredi verenin bütün edimlerini ifa
etmis olmasi durumunda ve tüketicinin birbirini izleyen en az iki
taksidi ödemede temerrüde düsmesi halinde kullanilabilir. Ancak kredi
verenin bu hakkini kullanabilmesi için en az bir hafta süre vererek
muacceliyet uyarisinda bulunmasi gerekir. Tüketici kredisinin teminati
olarak sahsi teminat verildigi hallerde, kredi veren, asil borçluya
basvurmadan, kefilden borcun ifasini isteyemez.
Tüketici,
kredi verene borçlandigi toplam miktari önceden ödeyebilecegi gibi ayni
zamanda vadesi gelmemis bir ya da birden çok taksit ödemesinde de
bulunabilir. Her iki durumda da kredi veren, ödenen miktara göre gerekli
faiz ve komisyon indirimini yapmakla yükümlüdür. Bakanlik ödenen
miktara göre gerekli faiz ve komisyon indiriminin ne oranda
yapilacaginin usul ve esaslarini belirler.
Kredi verenin,
tüketici kredisini, belirli marka bir mal veya hizmet satin alinmasi ya
da belirli bir satici veya saglayici ile yapilacak satis sözlesmesi
sarti ile vermesi durumunda satilan malin veya hizmetin hiç ya da
zamaninda teslim veya ifa edilmemesi halinde kredi veren tüketiciye
karsi satici veya saglayici ile birlikte müteselsilen sorumlu olur.
Kredi verenin ödemeleri bir kiymetli evraka baglamasi ya da krediyi
kiymetli evrak kabul etmek suretiyle teminat altina almasi yasaktir. Bu
yasaga ragmen tüketiciden bir kiymetli evrak alinacak olursa, tüketici
bu kiymetli evraki kredi verenden geri istemek hakkina sahiptir. Ayrica,
kredi veren kiymetli evrakin ciro edilmesi sebebiyle tüketicinin
ugradigi zarari tazmin etmekle yükümlüdür.
Kredi kartlari
Madde 10/A- Kredi karti ile mal veya hizmet alimi sonucu nakdi krediye
dönüsen veya kredi karti ile nakit çekim suretiyle kullanilan krediler
de 10 uncu madde hükümlerine tabidir. Ancak, bu tür krediler hakkinda 10
uncu maddenin ikinci fikrasinin (a), (b), (h) ve (i) bentleri ile
dördüncü fikra hükmü uygulanmaz.
Kredi veren tarafindan
tüketiciye gönderilen dönemsel hesap özetleri, 10 uncu maddenin ikinci
fikrasinin (d) bendinde öngörülen ödeme plani hükmündedir. Dönemsel
hesap özetinde yer alan asgari ödeme tutarinin vadesinde ödenmemesi
halinde; tüketici, 10 uncu maddenin (f) bendinde yer alan gecikme faizi
disinda herhangi bir isim altinda yükümlülük altina sokulamaz.
Kredi veren faiz artirimini otuz gün önceden tüketiciye bildirmek
zorundadir. Kredi veren tarafindan artirilan faiz orani geriye dönük
olarak uygulanamaz. Tüketici bildirim tarihinden itibaren en geç altmis
gün içinde tüm borcu ödeyip kredi kullanmaya son verdigi takdirde faiz
artisindan etkilenmez.
Mal veya hizmetin kredi karti ile satin
alindigi durumlarda, satici veya saglayici, tüketiciden komisyon veya
benzeri bir isim altinda ilave ödemede bulunmasini isteyemez.
Süreli yayinlar
Madde 11- Süreli yayin kuruluslarinca düzenlenen ve her ne amaç ve
sekilde olursa olsun, bilet, kupon, istirak numarasi, oyun, çekilis ve
benzeri yollarla süreli yayin disinda ikinci bir ürün ve/veya hizmetin
verilmesinin taahhüt edildigi durumlarda; kitap, dergi, ansiklopedi,
afis, bayrak, poster, sözlü veya görüntülü manyetik bant veya optik disk
gibi süreli yayincilik amaçlarina aykiri olmayan kültürel ürünler
disinda hiçbir mal ya da hizmetin taahhüdü ve dagitimi yapilamaz. Bu
amaçla kampanya düzenlenmesi halinde, kampanya süresi altmis günü
geçemez. Kampanya konusu mal veya hizmet bedelinin bir bölümünün
tüketici tarafindan karsilanmasi istenemez.
Süreli yayin
kurulusu, kampanyaya ait reklam ve ilânlarinda, kampanya konusu mal veya
hizmetin Türkiye genelinde teslim ve ifa tarihlerine iliskin programini
ilân etmek ve kampanya konusu mal veya hizmetin teslim ve ifasini,
kampanyanin bitiminden itibaren otuz gün içinde yerine getirmek
zorundadir.
Kampanya süresince, süreli yayinin satis fiyati,
ikinci ürün olarak verilmesi taahhüt edilen mal veya hizmetin yol açtigi
maliyet artisi nedeniyle artirilamaz. Kampanya konusu mal veya hizmet
taahhüdü ve dagitimi bölünerek yapilamayacagi gibi, bu mal veya hizmetin
ayrilmaz ya da tamamlayici parçalari da ayri bir kampanya konusu haline
getirilemez. Bu Kanunun uygulamasinda, ikinci ürün olarak verilmesi
taahhüt edilen her bir mal veya hizmete iliskin islemler bagimsiz bir
kampanya olarak kabul edilir.
Süreli yayin kuruluslari
tarafindan düzenlenmeyen, ancak süreli yayinla dogrudan veya dolayli
irtibatlandirilan kampanyalar da bu hükümlere tabidir.
Abonelik sözlesmeleri
Madde 11/A- Her türlü abonelik sözlesmelerine taraf olan tüketiciler,
isteklerini saticiya yazili olarak bildirmek kaydiyla aboneliklerine tek
tarafli son verebilirler.
Satici tüketicinin abonelige son
verme istegini, yazili bildirimin kendisine ulastigi tarihten itibaren
en geç yedi gün içinde yerine getirmekle yükümlüdür.
Süreli
yayin aboneligine son verme istegi ise; yazili bildirimin saticiya
ulastigi tarihten itibaren günlük yayinlarda onbes gün, haftalik
yayinlarda bir ay, aylik yayinlarda üç ay sonra yürürlüge girer. Daha
uzun süreli yayinlarda ise, bildirimden sonraki ilk yayini müteakiben
yürürlüge konulur.
Satici, abone ücretinin geri kalan kismini hiçbir kesinti yapmaksizin onbes gün içinde iade etmekle yükümlüdür.
Fiyat etiketi
Madde 12- Perakende satisa arz edilen mallarin veya ambalajlarinin
yahut kaplarinin üzerine kolaylikla görülebilir, okunabilir sekilde o
malla ilgili tüm vergiler dahil fiyat, üretim yeri ve ayirici
özelliklerini içeren etiket konulmasi, etiket konulmasi mümkün olmayan
hallerde ayni bilgileri kapsayan listelerin görülebilecek sekilde uygun
yerlere asilmasi zorunludur.
Hizmetlerin tarife ve fiyatlarini gösteren listeler de birinci fikraya göre düzenlenerek asilir.
Etiket, fiyat ve tarife listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyati
arasinda fark olmasi durumunda tüketici lehine olan fiyat üzerinden
satis yapilir.
Fiyati; Bakanlar Kurulu, kamu kurum ve
kuruluslari veya kamu kurumu niteliginde meslek kuruluslari tarafindan
belirlenen mal veya hizmetlerin, belirlenen bu fiyatin üzerinde bir
fiyatla satisa sunulmasi yasaktir.
Bakanlik, etiket ve tarife
listelerinin seklini, içerigini, usul ve esaslarini bir yönetmelikle
düzenler. Bakanlik ve belediyeler, bu madde hükümlerinin uygulanmasi ve
izlenmesine iliskin isleri yürütmekle ayri ayri görevlidirler.
Garanti belgesi
Madde 13- Imalatçi veya ithalatçilar ithal ettikleri veya ürettikleri
sanayi mallari için Bakanlikça onayli garanti belgesi düzenlemek
zorundadir. Mala iliskin faturanin tarih ve sayisini içeren garanti
belgesinin tekemmül ettirilerek tüketiciye verilmesi sorumlulugu satici,
bayi veya acenteye aittir. Garanti süresi malin teslim tarihinden
itibaren baslar ve asgari iki yildir. Ancak, özelligi nedeniyle bazi
mallarin garanti sartlari, Bakanlikça baska bir ölçü birimi ile
belirlenebilir.
Satici; garanti belgesi kapsamindaki mallarin,
garanti süresi içerisinde arizalanmasi halinde mali isçilik masrafi,
degistirilen parça bedeli ya da baska herhangi bir ad altinda hiçbir
ücret talep etmeksizin tamir ile yükümlüdür.
Tüketici onarim
hakkini kullanmissa, garanti süresi içerisinde sik arizalanmasi
nedeniyle maldan yararlanamamanin süreklilik arz etmesi veya tamiri için
gereken azami sürenin asilmasi veya tamirinin mümkün bulunmadiginin
anlasilmasi hallerinde, 4 üncü maddede yer alan diger seçimlik haklarini
kullanabilir. Satici bu talebi reddedemez. Tüketicinin bu talebinin
yerine getirilmemesi durumunda satici, bayi, acente, imalatçi-üretici ve
ithalatçi müteselsilen sorumludur.
Tüketicinin mali kullanim
kilavuzunda yer alan hususlara aykiri kullanmasindan kaynaklanan
arizalar, iki ve üçüncü fikra hükümleri kapsami disindadir.
Bakanlik, hangi sanayi mallarinin garanti belgesi ile satilmak zorunda
bulundugunu ve bu mallarin arizalarinin tamiri için gereken azami
süreleri Türk Standartlari Enstitüsünün görüsünü alarak tespit ve ilânla
görevlidir.
Tanitma ve kullanma kilavuzu
Madde 14- Yurt içinde üretilen veya ithal edilen sanayi mallarinin
tanitim, kullanim, bakim ve basit onarimina iliskin Türkçe kilavuzla ve
gerektiginde uluslararasi sembol ve isaretleri kapsayan etiketle
satilmasi zorunludur.
Bakanlik, sanayi mallarindan
hangilerinin tanitma ve kullanim kilavuzu ve etiket ile satilmak zorunda
bulundugunu ve bunlarda bulunmasi gereken asgari unsurlari Türk
Standartlari Enstitüsünün görüsünü alarak tespit ve ilânla görevlidir.
Satis sonrasi hizmetler
Madde 15- Imalatçi veya ithalatçilar, sattiklari, ürettikleri veya
ithal ettikleri sanayi mallari için o malin Bakanlikça tespit ve ilân
edilen kullanim ömrü süresince, yeterli teknik personel ve yedek parça
stoku bulundurmak suretiyle bakim ve onarim hizmetlerini sunmak
zorundadirlar.
Imalatçi veya ithalatçilarin bulundurmalari gereken yedek parça stok miktari Bakanlikça belirlenir.
Ithalatçinin herhangi bir sekilde ticari faaliyetinin sona ermesi
halinde, kullanim ömrü süresince bakim ve onarim hizmetlerini, o malin
yeni ithalatçisi sunmak zorundadir.
Bakanlik, hangi mallar
için servis istasyonlari kurulmasinin zorunlu oldugu ile servis
istasyonlarinin kurulus ve isleyisine dair usul ve esaslari Türk
Standartlari Enstitüsünün görüsünü alarak tespit ve ilânla görevlidir.
Garanti belgesiyle satilmak zorunda olan bir sanayi malinin garanti
süresi sonrasinda arizalanmasi durumunda, o malin Bakanlikça belirlenen
azami tamir süresi içerisinde onarimi zorunludur.
Ticari reklam ve ilanlar
Madde 16- Ticari reklam ve ilânlarin kanunlara, Reklam Kurulunca
belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kisilik haklarina
uygun, dürüst ve dogru olmalari esastir.
Tüketiciyi aldatici,
yaniltici veya onun tecrübe ve bilgi noksanliklarini istismar edici,
tüketicinin can ve mal güvenligini tehlikeye düsürücü, siddet
hareketlerini ve suç islemeyi özendirici, kamu sagligini bozucu,
hastalari, yaslilari, çocuklari ve özürlüleri istismar edici reklam ve
ilânlar ve örtülü reklam yapilamaz.
Ayni ihtiyaçlari karsilayan ya da ayni amaca yönelik rakip mal ve hizmetlerin karsilastirmali reklamlari yapilabilir.
Reklam veren, ticari reklam veya ilânda yer alan somut iddialari ispatla yükümlüdür.
Reklam verenler, reklamcilar ve mecra kuruluslari bu madde hükümlerine uymakla yükümlüdürler.
Reklam kurulu
Madde 17- Ticari reklam ve ilânlarda uyulmasi gereken ilkeleri
belirlemek, bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve ilânlari incelemek
ve inceleme sonucuna göre, 16 nci madde hükümlerine aykiri reklam ve
ilânlari üç aya kadar tedbiren durdurma ve/veya durdurma ve/veya ayni
yöntemle düzeltme ve/veya para cezasi verme hususlarinda görevli bir
Reklam Kurulu olusturulur. Reklam Kurulu kararlari Bakanlikça uygulanir.
Reklam Kurulu, ticari reklam ve ilânlarda uyulmasi gereken
ilkeleri belirlemede; ülke kosullarinin yani sira, reklamcilik alaninda
evrensel kabul görmüs tanim ve kurallari da dikkate alir.
Baskanligi, Bakanin görevlendirecegi ilgili Genel Müdür tarafindan yürütülen Reklam Kurulu;
a) Bakanlikça ilgili Genel Müdür Yardimcilari arasindan görevlendirilecek bir üye,
b) Adalet Bakanliginca, bu Bakanlikta idari görevlerde çalisan hakimler arasindan görevlendirilecek bir üye,
c) Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunca görevlendirilecek reklam konusunda uzman bir üye,
d) Yüksekögretim Kurulunun reklamcilik alaninda uzman üniversite ögretim elemanlari arasindan seçecegi bir üye,
e) Türk Tabibleri Birligi Merkez Konseyinin görevlendirecegi doktor bir üye,
f) Türkiye Barolar Birliginin görevlendirecegi avukat bir üye,
g) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliginin degisik sektörlerden görevlendirecegi dört üye,
h) Türkiye'deki tüm gazeteciler derneklerinin kendi aralarindan seçecegi bir üye,
i) Reklamcilar derneklerinin veya varsa üst kuruluslarinin seçecegi bir üye,
j) Tüketici Konseyinin Konseye katilan tüketici örgütü temsilcileri
arasindan seçecegi veya üst örgütlerinin görevlendirecegi bir üye,
k) Türkiye Ziraat Odalari Birliginin görevlendirecegi bir üye,
l) Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonunun görevlendirecegi bir üye,
m) Türk Standartlari Enstitüsünden bir üye,
n) Diyanet Isleri Baskanligindan bir üye,
o) Türk Mühendis ve Mimar Odalari Birliginden bir üye,
p) Isçi sendikalari konfederasyonlarindan bir üye,
r) Memur sendikalari konfederasyonlarindan bir üye,
s) Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müsavirler ve Yeminli Mali Müsavirler Odalari Birliginin görevlendirecegi bir üye,
t) Ankara, Istanbul ve Izmir Büyüksehir Belediyelerinin kendi aralarindan seçecegi bir üye,
u) Türk Eczacilar Birliginden bir üye,
v) Türk Dis Hekimleri Birliginden bir üye olmak üzere yirmibes üyeden olusur.
Kurul üyelerinin görev süreleri üç yildir. Süresi bitenler yeniden
görevlendirilebilir veya seçilebilir. Üyelikler herhangi bir sebeple
bosaldigi takdirde bosalan yerlere üçüncü fikra esaslari dahilinde bir
ay içerisinde görevlendirme veya seçim yapilir.
Kurul en az ayda bir defa veya ihtiyaç duyuldugu her zaman Baskanin çagrisi üzerine toplanir.
Kurul, Baskan dahil en az ondört üyenin hazir bulunmasi ile toplanir ve toplantiya katilanlarin çogunlugu ile karar verir.
Kurul, gerekli görülen hallerde sürekli ve geçici olarak görev yapmak
üzere özel ihtisas komisyonlari kurabilir. Kurulun bu komisyonlarda
görev yapmasini uygun görecegi kamu personeli, ilgili kamu
kuruluslarinca görevlendirilir.
Kurul üyeleri ile özel ihtisas
komisyonu üyelerinden kamu görevlisi olanlara verilecek huzur hakki ile
kamu görevlisi olmayan kurul üyelerine ödenecek huzur ücreti Maliye
Bakanliginin uygun görüsü alinarak Bakanlikça belirlenir.
Kurulun sekretarya hizmetleri Bakanlik tarafindan yerine getirilir.
Reklam Kurulu kararlari, tüketicilerin bilgilendirilmesi,
aydinlatilmasi ve ekonomik çikarlarinin korunmasi amaciyla Reklam Kurulu
Baskanliginca açiklanir.
Reklam Kurulunun görevleri, kurulus,
çalisma usul ve esaslari ile sekretarya hizmetlerinin ne suretle yerine
getirilecegi Bakanlik tarafindan çikarilacak bir yönetmelikle
belirlenir.
Tehlikeli mal ve hizmetler
Madde 18- Tüketicinin kullanimina sunulan mal ve hizmetlerin kisi beden
ve ruh sagligi ile çevreye zararli veya tehlikeli olabilmesi durumunda,
bu mallarin emniyetle kullanilabilmesi için üzerine veya ekli kullanim
kilavuzlarina, bu durumla ilgili açiklayici bilgi ve uyarilar, açikça
görülecek ve okunacak sekilde konulur veya yazilir.
Bakanlik,
hangi mal veya hizmetlerin açiklayici bilgi ve uyarilari tasimasi
gerektigini ve bu bilgi ve uyarilarin seklini ve yerini ilgili bakanlik
ve diger kuruluslarla birlikte tespit ve ilânla görevlidir.
Madde 19- Tüketiciye sunulan mal ve hizmetler; ilgili bakanliklar
tarafindan Resmi Gazetede yayimlanarak mecburi uygulamaya konulan
standartlar dahil olmak üzere uyulmasi zorunlu olan teknik düzenlemeye
uygun olmalidir.
Ilgili bakanliklar, bu esaslara göre denetim
yapmak veya yaptirmakla görevlidir. Mal ve hizmet denetimine iliskin
usul ve esaslar her bir ilgili bakanlikça ayri ayri tespit ve ilân
edilir.
Tüketicinin egitilmesi
Madde 20- Tüketicinin egitilmesi konusunda örgün ve yaygin egitim
kurumlarinin ders programlarina, Millî Egitim Bakanliginca gerekli
ilaveler yapilir.
Tüketicinin egitilmesi ve bilinçlendirilmesi
için radyo ve televizyonlarda programlar düzenlenmesine iliskin usul ve
esaslar, Tüketici Konseyinin önerisi ile Bakanlikça tespit ve ilân
olunur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Tüketici Kuruluslari
Tüketici konseyi
Madde 21- Tüketicinin sorunlarinin, ihtiyaçlarinin ve çikarlarinin
korunmasina iliskin gerekli tedbirleri arastirmak, sorunlarin evrensel
tüketici haklari dogrultusunda çözülmesi için alinacak tedbirlerle, bu
Kanunun uygulanmasina yönelik tedbirlere dair görüsleri, ilgili
mercilerce öncelikle ele alinmak üzere iletmek amaciyla, Bakanligin
koordinatörlügünde bir "Tüketici Konseyi" kurulur.
Tüketici
Konseyi, Bakanin veya görevlendirecegi bir Bakanlik görevlisinin
baskanliginda, Adalet, Içisleri, Maliye, Milli Egitim, Saglik,
Ulastirma, Tarim ve Köyisleri, Sanayi ve Ticaret, Turizm ve Çevre
bakanliklari ile Devlet Planlama Teskilati Müstesarligi, Hazine
Müstesarligi, Dis Ticaret Müstesarligi, Türk Patent Enstitüsü
Baskanligi, Devlet Istatistik Enstitüsü Baskanligi, Türk Standartlari
Enstitüsü Baskanligi, Rekabet Kurumu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu,
Enerji Piyasasi Düzenleme Kurumu, Telekomünikasyon Kurumu, Türk
Akreditasyon Kurumu, Milli Prodüktivite Merkezi, Diyanet Isleri
Baskanligi, büyük sehir belediyeleri, il belediyelerini temsilen Türk
Belediyeler Birligi, isçi sendikalari konfederasyonlari, memur
sendikalari konfederasyonlari,Türkiye Isveren Sendikalari
Konfederasyonu, Türkiye Milli Kooperatifler Birligi, Yüksekögretim
Kurulu, Türkiye Barolar Birligi, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali
Müsavirler ve Yeminli Mali Müsavirler Odalari Birligi, Türk Mühendis ve
Mimar Odalari Birligi, Türk Eczacilar Birligi, Türk Tabipleri Birligi,
Türk Dishekimleri Birligi, Türk Veteriner Hekimleri Birligi, Türkiye
Esnaf ve Sanatkarlari Konfederasyonu, Türkiye Odalar ve Borsalar
Birligi, Türkiye Bankalar Birligi, Türkiye Seyahat Acenteleri Birligi,
Türkiye Otelciler Birligi, Türkiye Ziraat Odalari Birligi, Tüketim
Kooperatifleri Merkez Birligi, Ahilik Arastirma ve Kültür Vakfi ve
tüketici örgütleri temsilcilerinden olusur.
Tüketici Konseyini
olusturan kurum ve kuruluslarin temsilcilerinin sayi ve nitelikleri ile
Tüketici Konseyine katilabilmek için tüketici örgütlerinin sahip
olmalari gereken asgari üye sayisi ve bu örgütlerin Tüketici Konseyine
gönderecekleri temsilci sayisi Bakanlikça belirlenir. Ancak, kamu kurum
ve kuruluslarindan gelen temsilcilerin sayisi, hiçbir sekilde Tüketici
Konseyinin toplam üye sayisinin yüzde ellisinden fazla olamaz. Tüketici
Konseyi yilda en az bir kez toplanir.
Tüketici Konseyinin çalisma usul ve esaslari ile diger hususlar Bakanlikça çikarilacak bir yönetmelikle düzenlenir.
Tüketici sorunlari hakem heyeti
Madde 22- Bakanlik, il ve ilçe merkezlerinde, bu Kanunun uygulamasindan
dogan uyusmazliklara çözüm bulmak amaciyla en az bir tüketici sorunlari
hakem heyeti olusturmakla görevlidir.
Baskanligi Sanayi ve
Ticaret Il Müdürü veya görevlendirecegi bir memur tarafindan yürütülen
tüketici sorunlari hakem heyeti; belediye baskaninin konunun uzmani
belediye personeli arasindan görevlendirecegi bir üye, baronun
mensuplari arasindan görevlendirecegi bir üye, ticaret ve sanayi odasi
ile esnaf ve sanatkar odalarinin görevlendirecegi bir üye ve tüketici
örgütlerinin seçecekleri bir üye olmak üzere baskan dahil bes üyeden
olusur. Ticaret ve sanayi odasi ya da ayri ayri kuruldugu yerlerde
ticaret odasi ile esnaf ve sanatkar odalarinin görevlendirecegi üye,
uyusmazligin satici tarafini olusturan kisinin tacir veya esnaf ve
sanatkar olup olmamasina göre ilgili odaca görevlendirilir.
Bakanlik tasra teskilatinin bulunmadigi il ve ilçelerde tüketici
sorunlari hakem heyetinin baskanligi en büyük mülki amir ya da
görevlendirecegi bir memur tarafindan yürütülür. Tüketici örgütü olmayan
yerlerde tüketiciler, tüketim kooperatifleri tarafindan temsil edilir.
Tüketici sorunlari hakem heyetinin olusumunun saglanamadigi yerlerde
noksan üyelikler, belediye meclislerince re'sen doldurulur.
Tüketici sorunlari hakem heyetlerinde heyetin çalismalarina ve
kararlarina esas olacak dosyalari hazirlamak ve uyusmazliga iliskin
raporu sunmak üzere en az bir raportör görevlendirilir.
Degeri
besyüz milyon liranin altinda bulunan uyusmazliklarda tüketici
sorunlari hakem heyetlerine basvuru zorunludur. Bu uyusmazliklarda
heyetin verecegi kararlar taraflari baglar. Bu kararlar Icra ve Iflas
Kanununun ilamlarin yerine getirilmesi hakkindaki hükümlerine göre
yerine getirilir. Taraflar bu kararlara karsi onbes gün içinde tüketici
mahkemesine itiraz edebilirler. Itiraz, tüketici sorunlari hakem heyeti
kararinin icrasini durdurmaz. Ancak, talep edilmesi sartiyla hakim,
tüketici sorunlari hakem heyeti kararinin icrasini tedbir yoluyla
durdurabilir. Tüketici sorunlari hakem heyeti kararlarina karsi yapilan
itiraz üzerine tüketici mahkemesinin verecegi karar kesindir.
Degeri besyüz milyon lira ve üstündeki uyusmazliklarda tüketici
sorunlari hakem heyetlerinin verecekleri kararlar, tüketici
mahkemelerinde delil olarak ileri sürülebilir. Kararlarin baglayici veya
delil olacagina iliskin parasal sinirlar her yilin Ekim ayi sonunda
Devlet Istatistik Enstitüsünün Toptan Esya Fiyatlari Endeksinde meydana
gelen yillik ortalama fiyat artisi oraninda artar. Bu durum, Bakanlikça
her yil Aralik ayi içinde Resmi Gazetede ilân edilir.
25 inci
maddede cezai yaptirima baglanmis hususlar disindaki tüm uyusmazliklar,
tüketici sorunlari hakem heyetlerinin görev ve yetkileri kapsamindadir.
Tüketici Sorunlari Hakem Heyetleri Baskan ve üyeleri ile raportörlere
verilen huzur hakki veya huzur ücretinin ödenmesine iliskin esas ve
usuller, bir ayda ödenecek tutar 2000 gösterge rakaminin memur aylik
katsayisiyla çarpimi sonucu bulunacak miktari geçmemek üzere Maliye
Bakanliginin uygun görüsü alinarak Bakanlikça belirlenir.
Tüketici sorunlari hakem heyetlerinin kurulmasi, çalisma usul ve
esaslari ile diger hususlar Bakanlikça çikarilacak bir yönetmelikte
düzenlenir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Yargilama ve Cezaya Iliskin Hükümler
Tüketici mahkemeleri
Madde 23- Bu Kanunun uygulanmasiyla ilgili olarak çikacak her türlü
ihtilaflara tüketici mahkemelerinde bakilir. Tüketici mahkemelerinin
yargi çevresi, Hakimler ve Savcilar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Tüketici mahkemeleri nezdinde tüketiciler, tüketici örgütleri ve
Bakanlikça açilacak davalar her türlü resim ve harçtan muaftir. Tüketici
örgütlerince açilacak davalarda bilirkisi ücretleri, 29 uncu maddeye
göre kaydedilen özel ödenekten Bakanlikça karsilanir. Davanin, davali
aleyhine sonuçlanmasi durumunda, bilirkisi ücreti 6183 sayili Amme
Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanun hükümlerine göre davalidan
tahsil olunarak 29 uncu maddede düzenlenen esaslara göre bütçeye özel
gelir kaydedilir. Tüketici mahkemelerinde görülecek davalar Hukuk Usulü
Muhakemeleri Kanununun Yedinci Babi, Dördüncü Fasli hükümlerine göre
yürütülür.
Tüketici davalari tüketicinin ikametgahi mahkemesinde de açilabilir.
Bakanlik ve tüketici örgütleri münferit tüketici sorunu olmayan ve
genel olarak tüketicileri ilgilendiren hallerde bu Kanunun ihlali
nedeniyle kanuna aykiri durumun ortadan kaldirilmasi amaciyla tüketici
mahkemelerinde dava açabilirler.
Gerekli hallerde tüketici
mahkemeleri ihlalin tedbiren durdurulmasina karar verebilir. Tüketici
Mahkemesince uygun görülen tedbir kararlari, masrafi daha sonra haksiz
çikan taraftan alinmak ve 29 uncu maddede düzenlenen esaslara göre
bütçeye özel gelir kaydedilmek üzere, ülke düzeyinde yayinlanan
gazetelerden birinde Basin Ilan Kurumunca ve ayrica varsa davanin
açildigi yerde yayinlanan mahalli bir gazetede derhal ilân edilir.
Kanuna aykiri durumun ortadan kaldirilmasina yönelik Tüketici Mahkemesi
kararlari ise masrafi davalidan alinmak üzere ayni yöntemle derhal ilân
edilir.
Üretimin satisin durdurulmasi ve malin toplatilmasi
Madde 24- Satisa sunulan bir seri malin ayipli olmasi durumunda
Bakanlik, tüketiciler veya tüketici örgütleri, ayipli seri malin
üretiminin ve satisinin durdurulmasi ve satis amaciyla elinde
bulunduranlardan toplatilmasi için dava açabilir.
Satisa
sunulan bir seri malin ayipli oldugunun mahkeme karari ile tespit
edilmesi halinde, malin satisi geçici olarak durdurulur. Mahkeme
kararinin teblig tarihinden itibaren en geç üç ay içinde malin ayibinin
ortadan kaldirilmasi için üretici-imalatçi ve/veya ithalatçi firma
uyarilir. Malin ayibinin ortadan kalkmasinin imkânsiz olmasi halinde
mal, üretici-imalatçi ve/veya ithalatçi tarafindan toplanir veya
toplattirilir. Toplatilan mallar tasidiklari risklere göre kismen veya
tamamen imha edilir veya ettirilir.
Satisa sunulan bir seri
malin, tüketicinin güvenligini tehlikeye sokan ayip tasimasi durumunda,
4703 sayili Ürünlere Iliskin Teknik Mevzuatin Hazirlanmasi ve
Uygulanmasina Dair Kanun hükümleri saklidir.
Ayipli mallari satin alan tüketicilerin ugradiklari maddî ve manevî zararlar nedeniyle dava açma haklari saklidir.
4 üncü maddenin altinci fikrasi hükümlerine tâbi bir seri ayipli malin
satisa arz edilmesi durumunda bu madde hükümleri uygulanmaz.
Olduklarindan farkli görünen mallar
Madde 24/A- Gida ürünü olmamalarina ragmen, sahip olduklari sekil,
koku, görünüm, ambalaj, etiket, hacim veya boyutlari nedeniyle
olduklarindan farkli görünen ve bu sebeple de tüketiciler tarafindan
gida ürünleriyle karistirilarak tüketicilerin sagligini ve güvenligini
tehlikeye atan mallarin üretilmesi, pazarlanmasi, ithalati ve ihracati
yasaktir.
Mal piyasaya sürülmüsse, 4703 sayili Ürünlere
Iliskin Teknik Mevzuatin Hazirlanmasi ve Uygulanmasina Dair Kanun
hükümleri uygulanir.
Oldugundan farkli görünen mali satin alan
tüketicilerin ugradiklari maddi ve manevi zararlar nedeniyle dava açma
haklari saklidir.
Cezalar
Madde 25-6 nci maddenin yedinci fikrasi uyarinca, Bakanlikça belirlenen
usul ve esaslara aykiriligi tespit edilen her bir sözlesme için 50 Yeni
Türk Lirası para cezasi uygulanir.
4 üncü maddenin yedinci
fikrasinda, 5 inci maddede, 6 nci maddenin altinci fikrasinda, 6/A
maddesinde, 6/B, 6/C maddeleri uyarinca Bakanlikça belirlenen usul ve
esaslarda, 7 nci maddenin besinci fikrasinda, 9 uncu maddede, 9/A
maddesinde, 10 uncu maddede, 10/A maddesinde, 11/A maddesinin ikinci ve
dördüncü fikralarina, 12, 13, 14, 15 ve 27 nci maddelerde belirtilen
yükümlülüklere aykiri hareket edenler hakkinda 100 Yeni Türk Lirası para
cezasi uygulanir.
7 nci maddenin dördüncü ve altinci
fikralari ile 8 inci maddede belirtilen yükümlülüklere aykiri hareket
edenler hakkinda 250 Yeni Türk Lirası para cezasi uygulanir.
20 nci maddenin ikinci fikrasi uyarinca Bakanlikça tespit ve ilân olunan
usul ve esaslara aykiriliga 500 Yeni Türk Lirası para cezasi uygulanir.
Aykirilik ülke düzeyinde yayin yapan radyo ve televizyonlarca
gerçeklestirilmisse cezanin on kati uygulanir.
18 inci maddeye
aykiri hareket eden üretici-imalatçi ve ithalatçi hakkinda 1.000 Yeni
Türk Lirası para cezasi, satici-saglayici hakkinda ise bu cezanin beste
biri uygulanir.
19 uncu maddenin birinci fikrasina aykiri hareket edenler hakkinda 2.000 Yeni Türk Lirası para cezasi uygulanir.
11 inci maddeye aykiri hareket edenler hakkinda 5.000 Yeni Türk Lirası
para cezasi uygulanir. Aykirilik ülke düzeyinde yayim yapan süreli yayin
ile gerçeklesmisse cezanin yirmi kati uygulanir. Bakanlik, ayrica
süreli yayin kurulusundan kampanyanin ve kampanyaya iliskin her türlü
reklam ve ilânin durdurulmasini ister. Bu istege ragmen aykiriligin
devami halinde, reklam ve ilânin durdurma zorunlulugunun dogdugu
tarihten itibaren her sayi- gün için 100.000 Yeni Türk Lirası para
cezasi uygulanir. Bakanlik, kampanyanin ve kampanyaya iliskin her türlü
reklam ve ilânin durdurulmasi talebi ile Tüketici Mahkemesine basvurur.
16 nci maddeye aykiri hareket edenler hakkinda üç aya kadar tedbiren
durdurma ve/veya durdurma ve/veya düzeltme ve/veya 3.500 Yeni Türk
Lirası para cezasi uygulanir. Reklam Kurulu, ihlalin niteligine göre bu
cezalari birlikte veya ayri ayri verebilir. 16 nci maddeye aykirilik,
ülke düzeyinde yayin yapan yazili, sözlü, görsel ve sair araçlar ile
gerçeklesmis ise, para cezasi on kati olarak uygulanir.
7 nci
maddenin yedinci ve sekizinci fikralarina aykiri hareket edenlere,
kampanya konusu mal veya hizmetin fatura bedeli oraninda para cezasi
uygulanir. Kampanyayi düzenleyen, tüketici kampanyadan ayrildiginda,
para iadesinde bulunursa bu ceza uygulanmaz.
7 nci maddenin
ikinci fikrasina aykiri hareket edenlere, 7 nci madde hükümlerine uygun
kampanya düzenlemeleri için bir hafta süre taninir. Bu sürenin bitiminde
aykiriligin devam ettiginin tespiti halinde, bu hükme aykiri hareket
edenlerle 24 ve 24/A maddelerinde belirtilen yükümlülüklere aykiri
hareket edenlere 50.000 Yeni Türk Lirası lira para cezasi uygulanir.
Yukaridaki fikralarda belirtilen para cezalari, fiilin bir yil
içerisinde tekrari halinde iki misli olarak uygulanir. Para cezalari her
yil basinda 765 sayili Türk Ceza Kanununun ek 2 nci madde hükümleri
uyarinca artirilir.
Bu Kanunda yazili fiiller hakkinda diger kanunlarda da para cezasi öngörülmüsse agir olan ceza uygulanir.
Cezalarda yetki, itiraz ve zamanasimi
Madde 26- 25 inci maddenin bir, dört, yedi, sekiz, dokuz ve onuncu
fikralarindaki cezalar Bakanlik tarafindan, diger fikralarindaki cezalar
o yerin mülki amiri tarafindan uygulanir.
Bu Kanunda
düzenlenen her türlü para cezasi, idari niteliktedir. Bu cezalara karsi
teblig tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde yetkili idare
mahkemesine itiraz edilebilir. Itiraz, idarece verilen cezanin yerine
getirilmesini durdurmaz.
25 inci maddeye göre verilen para cezalari, Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
Bu Kanunda düzenlenen idari para cezalarinin verilmesine iliskin ceza
zamanasimi süresi bir yildir. Zamanasimi süresi, bu Kanun hükümlerine
aykiri fiilin islendigi tarihte baslar.
Sürekli veya
tekrarlanan ihlaller söz konusu ise süre, ihlalin sona erdigi ya da en
son tekrarlandigi günden itibaren baslar. Karar aleyhine yargi yoluna
basvurulmus olmasi tahsil zamanasimini keser.
Cezalar, cezayi vermeye yetkili merci tarafindan yedi gün içerisinde ilgilinin mensup oldugu meslek kurulusuna bildirilir.
BESINCI KISIM
Çesitli Hükümler
Denetim
Madde 27- Bu Kanunun uygulamasinda, Bakanlik müfettisleri ve
kontrolörleri ile Bakanlikça ve belediyelerce görevlendirilecek
personel; fabrika, magaza, dükkan, ticarethane, depo, ambar gibi her
türlü mal konulan ve/veya satilan veya hizmet sunulan yerlerde
denetleme, inceleme ve arastirma yapmaya yetkilidirler.
Bu
Kanunun kapsamina giren hususlarda yetkili ve görevli kisi ve
kuruluslara her türlü bilgi ve belgelerin dogru olarak gösterilmesi ve
asil ve onayli kopyalarinin verilmesi zorunludur.
Laboratuar
Madde 28- Bakanlik ilaç, müstahzar, kozmetik ve gida maddeleri
analizleri hariç olmak üzere, bu Kanunun uygulanmasi için resmi ve özel
kuruluslarin kurulu bulunan laboratuvarlarindan yararlanabilir.
Bakanlikça yapilan denetimler sirasinda alinan numunelerin test ve
muayeneleri resmi veya özel kurulus laboratuvarlarinda yaptirilabilir.
Test ve muayene ücretleri 29 uncu maddedeki özel ödenekten karsilanir.
Test ve muayene sonuçlarinin ilgili standarda veya teknik düzenlemeye
aykiri çikmasi halinde buna iliskin tüm giderler üretici veya ithalatçi
tarafindan ödenir. Bu giderler, 6183 sayili Amme Alacaklarinin Tahsil
Usulü Hakkinda Kanun hükümlerine göre tahsil olunur. Tahsil olunan test
ve muayene ücretleri 29 uncu maddede düzenlenen esaslara göre bütçeye
özel gelir kaydedilir.
Ödenek
Madde 29- Tüketici Konseyi, tüketici sorunlari hakem heyetleri ve
Reklam Kurulunun kurulus ve çalismalarina iliskin masraflar, tüketici
dernekleri ve bunlarin üst kuruluslarina yapilacak maddi yardimlar,
Bakanligin tüketicinin korunmasi amacina yönelik masraflari, sair
harcamalar ve usul ve esaslari Maliye Bakanliginin uygun görüsü üzerine
Sanayi ve Ticaret Bakanliginca tespit edilecek miktarlarda personele
yapilacak ek ödemede;
a) Bakanlik bütçesine konulacak ödenekten,
b) Yeni kurulacak olan anonim ve limited sirket statüsündeki tüm
ortakliklarin sermayelerinin ve sermaye artirimi halinde, artan kismin
binde biri nispetinde yapilacak ödemelerden karsilanir.
(b)
bendinde belirtilen gelirler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi veya
muhabiri olan T.C. Ziraat Bankasi nezdinde açilacak hesapta toplanir. Bu
hesapta toplanan tutarlarin yüzde altmisi Sanayi ve Ticaret Bakanligi
Merkez Saymanlik Müdürlügü hesabina, yüzde kirki Rekabet Kurumu hesabina
her ay sonunda aktarilir.
Merkez Saymanlik Müdürlügü hesabina
aktarilan tutarlar bir yandan bütçeye özel gelir, diger yandan Maliye
Bakanliginca, Sanayi ve Ticaret Bakanligi bütçesinde mevcut veya yeni
açilacak tertiplere özel ödenek kaydedilir.
Bakanlik bütçesine
özel ödenek olarak kaydedilen tutarlardan bir kismi; en az bes yildir
faaliyette bulunan ticari, siyasi ve idari kuruluslardan bagimsiz
tüketici dernekleri ile bunlarin üst kuruluslarinin yapacagi
faaliyetleri içeren projelerin desteklenmesinde kullanilir. Bu hesaptan,
tüketici dernekleri ve bunlarin üst kuruluslarinin yönetim ve denetim
kurullarinda görev alanlara huzur hakki ve maas adi altinda herhangi bir
ödeme yapilamaz. Bu hesaptan yararlanacak tüketici dernekleri ve
bunlarin üst kuruluslarinin tasiyacagi diger kriterler, Sanayi ve
Ticaret Bakanligi ile Maliye Bakanliginin birlikte hazirlayacagi bir
yönetmelikle düzenlenir.
Bu suretle özel ödenek kaydedilen
miktarlardan yili içerisinde harcanmayan tutarlari ertesi yil bütçesine
devren özel gelir ve özel ödenek kaydetmeye Maliye Bakani yetkilidir.
Diger hükümler
Madde 30- Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler uygulanir.
Yönetmelikler ve diger düzenlemeler
Madde 31- Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler, Kanunun yayimi tarihinden
itibaren bir yil içerisinde ilgili kamu kuruluslari, mesleki üst
kuruluslar ve tüketici örgütlerinin görüsleri alinarak Bakanlikça
çikarilir. Bakanlik, bu Kanunun uygulanmasiyla ilgili olarak mevzuat
çerçevesinde gerekli tedbirleri almaya ve düzenlemeleri yapmaya
yetkilidir.
Kaldırılan hükümler
Madde 32-3489 sayili Pazarliksiz Satis Mecburiyetine Dair Kanun, 632
sayili Ithal veya Yurt Içinde Imal Edilen Tasit Araçlari, Motor, Makina
Alet ve Cihazlarin Tanitmalik ile Birlikte Satisi Hakkinda Kanun, 3003
sayili Endüstriyel Mamulatin Maliyet ve Satis Fiyatlarinin Kontrolü ve
Tespiti Hakkinda Kanun yürürlükten kaldirilmistir.
Geçici
Madde 1- Bu Kanunun yayimindan önce borçlunun temerrüdü nedeniyle
ödenmeyerek icra takibi asamasina gelen veya icra takibine konu edilen
kredi karti borçlari, temerrüt tarihindeki ana paraya, yillik yüzde
elliyi geçmemek üzere gecikme faizi uygulanmak suretiyle oniki esit
taksitte ödenir.
Kredi karti borçlari nedeniyle
gerçeklestirilen her türlü takip, yukarida yer alan hükme göre ilk
taksidin ödenmesiyle durur ve son taksidin ödenmesiyle birlikte tüm
sonuçlariyla ortadan kalkar.
Bu madde hükümleri, tüketicinin
kredi verene, Kanunun yayimi tarihinden itibaren otuz gün içinde yazili
müracaat etmesi halinde uygulanir.
Yürürlük
Madde 33- Bu Kanunun; 29 nci maddesi ile geçici 1 inci maddesi yayimi
tarihinde, diger maddeleri ise yayimi tarihinden itibaren üç ay sonra
yürürlüge girer.
Yürütme
Madde 34- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
